تشویق به کم خوری
قالَ رَسولُ الله صَلَواتُ اللّهِ عَلَیهِ وَ آلِه:مَن کَثُرَ تَسبیحُهُ و تَمجیدُهُ، و قَلَّ طَعامُهُ و شَرابُهُ و مَنامُهُ، اشتاقَتهُ المَلائِکَهُ.
تنبیه الخواطر، ج 2، ص 116.
حضرت رسول صلوات الله علیه و آله فرمود:هر کس تسبیح گفتن او و به عظمت یاد کردن او از خداوند، فراوان شود و خوراک و آشامیدن و خفتنش اندک گردد، فرشتگانْ مشتاق او می شوند.
فایده های ظاهری کم خوری
سلامت تن
قالَ سَیِّدُنا وَ مَولانا الإمام علیّ صَلَواتُ اللّهِ عَلَیهِ:قِلَّهُ الأَکلِ یَمنَعُ کَثیراً مِن أعلالِ الجِسمِ.
غرر الحکم، ح 6768، عیون الحکم و المواعظ، ص 370، ح 6248.
مولا و آقای ما حضرت امام علی صلوات الله علیه فرمود:کم خوری، مانع بسیاری از بیماری های جسم می شود.
قالَ سَیِّدُنا وَ مَولانا الإمام علیّ صَلَواتُ اللّهِ عَلَیهِ:أقلِل طَعاماً تُقلِل سَقاماً.
غرر الحکم، ح 2336.
مولا و آقای ما حضرت امام علی صلوات الله علیه فرمود:خوراک را کم کن تا ناتن درستی ها را کم کنی.
قالَ سَیِّدُنا وَ مَولانا الإمام علیّ صَلَواتُ اللّهِ عَلَیهِ:مَن قَلَّ طَعامُهُ قَلَّت آلامُهُ.
غرر الحکم، ح 8409، عیون الحکم و المواعظ، ص 455، ح 8220.
مولا و آقای ما حضرت امام علی صلوات الله علیه فرمود:هر کس خوراکش کم باشد، دردهایش نیز کم است.
قالَ سَیِّدُنا وَ مَولانا الإمام علیّ صَلَواتُ اللّهِ عَلَیهِ:قِلَّهُ الغِذاءِ أکرَمُ لِلنَّفسِ، و أدوَمُ لِلصِّحَّهِ.
غرر الحکم، ح 6819، عیون الحکم و المواعظ، ص 370، ح 6240.
مولا و آقای ما حضرت امام علی صلوات الله علیه فرمود:کم خوری، مایه گرامی داشتن بیشترِ خویش است و سلامت را بیشتر استمرار می بخشد.
قالَ سَیِّدُنا وَ مَولانا الإمام علیّ صَلَواتُ اللّهِ عَلَیهِ:مَنِ اقتَصَرَ فی أکلِهِ کَثُرَت صِحَّتُهُ، و صَلُحَت فِکرَتُهُ.
غرر الحکم، ح 8803، عیون الحکم و المواعظ، ص 437، ح 7559.
مولا و آقای ما حضرت امام علی صلوات الله علیه فرمود:هر کس در خوردن به کم بسنده کند، سلامتش بیشتر می شود و اندیشه اش به سامان می رسد.
قالَ سَیِّدُنا وَ مَولانا الإمام علیّ صَلَواتُ اللّهِ عَلَیهِ:إنَّ صِحَّهَ الجِسمِ مِن قِلَّهِ الطَّعامِ، و قِلَّهِ الماءِ.
تحف العقول، ص 172، بشاره المصطفی، ص 25 کلاهما عن کمیل بن زیاد، بحار الأنوار، ج 66، ص 425، ح 41.
مولا و آقای ما حضرت امام علی صلوات الله علیه فرمود:سلامت تن، از کمیِ غذا و کمیِ آب است.
قالَ سَیِّدُنا وَ مَولانا الإمام الرضا صَلَواتُ اللّهِ عَلَیهِ:لَو أنَّ النّاسَ قَصَروا فِی الطَّعامِ، لَاستَقامَت أبدانُهُم.
مکارم الأخلاق، ج 2، ص 180، ح 2466، المحاسن، ج 2، ص 221، ح 1666 عن أبی الحسن صلوات الله علیه عن عمرو بن إبراهیم و فیه« قصدوا» بدل« قصروا»، بحار الأنوار، ج 62، ص 142، ح 9.
مولا و آقای ما حضرت امام رضا صلوات الله علیه فرمود:اگر مردم در خوردن به کم بسنده می داشتند، بدن هایشان متعادل بود.
قالَ سَیِّدُنا وَ مَولانا الإمام الرضا صَلَواتُ اللّهِ عَلَیهِ:إنَّ الجَسَدَ بِمَنزِلَهِ الأَرضِ الطَّیِّبَهِ الخَرابِ؛ إن تُعوهِدَت بِالعِمارَهِ وَ السَّقیِ مِن حَیثُ لا تَزدادُ مِنَ الماءِ فَتَغرَقَ ولا تُنقَصُ مِنهُ فَتَعطَشَ، دامَت عِمارَتُها و کَثُرَ رَیعُها و زَکا زَرعُها. و إن تَغافَلتَ عَنها فَسَدَت و نَبَتَ فیهَا العُشبُ. وَ الجَسَدُ بِهذِهِ المَنزِلَهِ وَ التَّدبیرِ فِی الأَغذِیَهِ وَ الأَشرِبَهِ، یَصلُحُ و یَصِحُّ و تَزکُو العافِیَهُ فیهِ.
وَ انظُر... ما یُوافِقُکَ و ما یُوافِقُ مَعِدَتَکَ، و یَقوی عَلَیهِ بَدَنُکَ و یَستَمرِئُهُ مِنَ الطَّعامِ وَ الشَّرابِ، فَقَدِّرهُ لِنَفسِکَ وَ اجعَلهُ غِذاکَ.
طبّ الإمام الرضا صلوات الله علیه ، ص 13، بحار الأنوار، ج 62، ص 310 نحوه.
مولا و آقای ما حضرت امام رضا صلوات الله علیه فرمود:بدن، به سانِ زمین پاک و آماده برای زراعت است که اگر در آبادانی و آبْدهی بِدان، مراقبت شود، به گونه ای که آب، نه فراوان تر از نیاز بدان برسد تا آن را غرق کند و نه از اندازه کمتر باشد تا آن را به تشنگی
گرفتار سازد، آبادانی اش استمرار می یابد و خرّمی اش فزونی می گیرد و کِشتش بالندگی و برکت می یابد؛ امّا اگر از آن غفلت شود، به تباهی می گراید و علف هرز در آن می روید.
بدن، چنین حکایتی دارد و تدبیر آن در خوراک و نوشاک، چنین است. [پس،] سامان و سلامت می یابد و عافیت در آن، ریشه می گسترد.
بنگر که... چه چیز با تو و با معده ات سازگار است و تنت با چه چیز نیرو می گیرد و بدنت چه خوردنی و نوشیدنی ای را می گوارد. همان را برای خویش مقرّر بدار و خوراک خود گیر.
شادابی چهره
قالَ رَسولُ الله صَلَواتُ اللّهِ عَلَیهِ وَ آلِه:مَرَّ أخی عیسی علیه السلام بِمَدینَهٍ و فیها رَجُلٌ وَ امرَأَهٌ یَتَصایَحانَ.
فَقالَ: ما شَأنُکُما.
قالَ الرَّجُلُ : یا نَبِیَّ اللّهِ، هذِهِ امرَأَتی و لَیسَ بِها بَأسٌ، صالِحَهٌ، و لکِنّی احِبُّ فِراقَها.
قالَ: فَأَخبِرنی عَلی کُلِّ حالٍ ما شَأنُها؟
قالَ: هِیَ خَلَقَهُ الوَجهِ مِن غَیرِ کِبَرٍ.
قالَ: یَا امرَأَهُ، أ تُحِبّینَ أن یَعودَ ماءُ وَجهِکِ طَریّاً؟
قالَت: نَعَم.
قالَ لَها: إذا أکَلتِ فَإِیّاکِ أن تَشبَعی ؛ لِأَنَّ الطَّعامَ إذا تَکاثَرَ عَلَی الصَّدرِ فَزَادَ فِی القَدرِ ذَهَبَ ماءُ الوَجهِ.
فَفَعَلَت ذلِکَ فَعادَ وَجهُها طَرِیّاً.
علل الشرائع، ص 497، ح 1 عن عمر بن علیّ عن أبیه الإمام علیّ بن أبی طالب صلوات الله علیه ، قصص الأنبیاء، ص 273، ح 328 نحوه، بحار الأنوار، ج 14، ص 320، ح 26.
حضرت رسول صلوات الله علیه و آله فرمود:برادرم عیسی، از شهری گذر کرد که در آن، مرد و زنی به یکدیگر فریاد می کشیدند. پرسید: «شما را چه شده است؟».
[مرد] گفت: ای پیامبر خدا! این، زن من است و او را مشکلی نیست. زنی درستکار است؛ امّا دوست دارم از او جدا شوم.
گفت: «به هر حال، به من بگوی که او را چه می شود؟».
[مرد] گفت: بی آنکه کهن سال باشد، چهره اش بی طراوت است.
گفت: «ای زن! آیا دوست داری دیگر بار، چهره ات پُرطراوت شود؟».
زن گفت: آری.
به او گفت: «چون غذا می خوری، از سیر شدن حذر کن؛ زیرا اگر غذا بر سینه سنگینی کند و از اندازه افزون شود، طراوت چهره از میان می رود».
آن زن، چنان کرد و دیگر بار، چهره اش طراوت یافت.
فایده های باطنی کم خوری
صفای اندیشهقالَ سَیِّدُنا وَ مَولانا الإمام علیّ صَلَواتُ اللّهِ عَلَیهِ:مَن قَلَّ أکلُهُ صَفا فِکرُهُ.
غرر الحکم، ح 8462، عیون الحکم و المواعظ، ص 456، ح 8236.
مولا و آقای ما حضرت امام علی صلوات الله علیه فرمود:هر کس خوراکش کم باشد، اندیشه اش صفا می یابد.
رهایی از شیطان
قالَ رَسولُ الله صَلَواتُ اللّهِ عَلَیهِ وَ آلِه:جاهِدوا أنفُسَکُم بِقِلَّهِ الطَّعامِ وَ الشَّرابِ، تُظِلَّکُمُ المَلائِکَهُ، و یَفِرَّ عَنکُمُ الشَّیطانُ.
تنبیه الخواطر، ج 2، ص 122.
حضرت رسول صلوات الله علیه و آله فرمود:با کمیِ خوراک و نوشاک، با نفْس خویش جهاد کنید تا فرشتگان بر شما سایه بگسترند و شیطان از شما بگریزد.
در آمدن به ملکوت آسمان ها
قالَ رَسولُ الله صَلَواتُ اللّهِ عَلَیهِ وَ آلِه:البَسُوا الصّوفَ و شَمِّروا، و کُلوا فی أنصافِ البُطونِ، تَدخُلوا فی مَلَکوتِ السَّماواتِ.
مکارم الأخلاق، ج 1، ص 252، ح 750؛
حضرت رسول صلوات الله علیه و آله فرمود:پشمینه بپوشید و میانْ بر بندید و به گنجایشِ نیمه شکم بخورید تا به ملکوت آسمان ها در آیید.
قالَ رَسولُ الله صَلَواتُ اللّهِ عَلَیهِ وَ آلِه:لا یَدخُلُ مَلَکوتَ السَّماواتِ وَ الأَرضِ مَن مَلَأَ بَطنَهُ.
تنبیه الخواطر، ج 1، ص 100 عن ابن عبّاس.
حضرت رسول صلوات الله علیه و آله فرمود:هر کس شکمش پُر باشد، به ملکوت آسمان ها و زمین راه نمی یابد.
تقرّب به درگاه خداوند
قالَ رَسولُ الله صَلَواتُ اللّهِ عَلَیهِ وَ آلِه:التَّقلیلُ مِنَ الطَّعامِ بِمَنزِلَهٍ سَنِیَّهٍ عِندَ اللّهِ.
تنبیه الخواطر، ج 2، ص 119.
حضرت رسول صلوات الله علیه و آله فرمود:کاستن از خوراک، نزد خداوند، جایگاهی والا دارد.
قالَ سَیِّدُنا وَ مَولانا الإمام الصادق صَلَواتُ اللّهِ عَلَیهِ:أقرَبُ ما یَکونُ العَبدُ مِنَ اللّهِ جَلَّ و عَزَّ إذا خَفَّ بَطنُهُ.
الکافی، ج 6، ص 269، ح 4، المحاسن، ج 2، ص 231، ح 1707 و فیه« جاف» بدل« خفّ» و کلاهما عن أبی بصیر، جامع الأحادیث للقمّی، ص 199، بحار الأنوار، ج 66، ص 331، ح 5.
مولا و آقای ما حضرت امام صادق صلوات الله علیه فرمود:نزدیک ترین حالت بنده به خداوند عز و جل، هنگامی است که شکم وی، سبُک باشد.
مجموعه ای از منافع کم خوری
قالَ رَسولُ الله صَلَواتُ اللّهِ عَلَیهِ وَ آلِه:مَن قَلَّ طُعمُهُ، صَحَّ بَدَنُهُ و صَفا قَلبُهُ، و مَن کَثُرَ طُعمُهُ، سَقِمَ بَدَنُهُ و قَسا قَلبُهُ.
تنبیه الخواطر، ج 2، ص 229، الدعوات، ص 77، ح 187، بحار الأنوار، ج 66، ص 338، ح 35.
حضرت رسول صلوات الله علیه و آله فرمود:هر کس خوراکش اندک باشد، تنش سلامت و دلش صفا می یابد؛ و هر کس خوراکش فراوان باشد، تنَش بیمار و دلش سخت می گردد.
قالَ سَیِّدُنا وَ مَولانا الإمام علیّ صَلَواتُ اللّهِ عَلَیهِ:عَلَیکُم بِالقَصدِ فِی المَطاعِمِ؛ فَإِنَّهُ أبعَدُ مِنَ السَّرَفِ، و أصَحُّ لِلبَدَنِ، و أعوَنُ عَلَی العِبادَهِ.
غرر الحکم، ح 6153، عیون الحکم و المواعظ، ص 341، ح 5833.
مولا و آقای ما حضرت امام علی صلوات الله علیه فرمود:بر شما باد میانه روی در خوردنی ها؛ چرا که این کار، از اسراف دورتر است، مایه سلامت بیشترِ تن می گردد و در پرستش، بیشتر یاری می رساند.
مصباح الشریعه: قالَ سَیِّدُنا وَ مَولانا الإمام الصادق صَلَواتُ اللّهِ عَلَیهِ:قِلَّهُ الأَکلِ مَحمودٌ فی کُلِّ قَومٍ؛ لِأَنَّ فیهِ مَصلَحَهُ الباطِنِ وَ الظَّاهِرِ.
مصباح الشریعه، ص 237، بحار الأنوار، ج 66، ص 337، ح 33.
مصباح الشریعه: مولا و آقای ما حضرت امام صادق صلوات الله علیه فرمود:کم خوری، در میان هر طایفه ای، ستوده است؛ زیرا منفعت باطن و ظاهر، در آن است.
دختری از تبار تسنیم ...
