عناوین اصلی: معنای پرهیز، تشویق به پرهیز، آنچه درباره مدّت پرهیز بیمار، روایت شده است، دو نفر همیشه مریض اند.
معنای پرهیز
قالَ سَیِّدُنا وَ مَولانا الإمام الکاظم صَلَواتُ اللّهِ عَلَیهِ:لَیسَ الحِمیَهُ أن تَدَعَ الشَّی ءَ أصلًا لا تَأکُلَهُ، و لکِنَّ الحِمیَهَ أن تَأکُلَ مِنَ الشَّی ءِ و تُخَفِّفَ.
الکافی، ج 8، ص 291، ح 443 عن موسی بن بکر، بحار الأنوار، ج 62، ص 142، ح 11.
مولا و آقای ما حضرت امام کاظم صلوات الله علیه فرمود:پرهیز، آن نیست که چیزی را به کلّی وا بگذاری و هیچ نخوری؛ بلکه پرهیز، آن است که از چیزی بخوری، امّا کم بخوری.
قالَ سَیِّدُنا وَ مَولانا الإمام الرضا صَلَواتُ اللّهِ عَلَیهِ:لَیسَ الحِمیَهُ مِنَ الشَّی ءِ تَرکَهُ، إنَّمَا الحِمیَهُ مِنَ الشَّی ءِ الإِقلالُ مِنهُ.
عیون أخبار الرضا صَلَواتُ اللّهِ عَلَیهِ ، ج 1، ص 309، ح 72، معانی الأخبار، ص 238، ح 1 کلاهما عن إسماعیل الخراسانی، مکارم الأخلاق، ج 2، ص 180، ح 2467 عن الإمام الصادق صَلَواتُ اللّهِ عَلَیهِ ،بحار الأنوار، ج 62، ص 140، ح 1.
مولا و آقای ما حضرت امام رضا صلوات الله علیه فرمود:پرهیز از یک چیز، وا گذاردن آن نیست. پرهیز از یک چیز، تنها کم خوردن از آن است.
الفقه المنسوب للإمام الرضا صَلَواتُ اللّهِ عَلَیهِ: أروی عَنِ العالِمِ صلوات الله علیه أنَّهُ قال:... رَأسُ الحِمیَهِ الرِّفقُ بِالبَدَنِ.
الفقه المنسوب للإمام الرضا صَلَواتُ اللّهِ عَلَیهِ ، ص 340، بحار الأنوار، ج 62، ص 141، ح 4.
الفقه المنسوب للإمام الرضا صَلَواتُ اللّهِ عَلَیهِ: از عالِم (امام کاظم صلوات الله علیه) روایت می کنم که فرموده است: «سرآمد پرهیزها، مدارا با بدن است».
قالَ سَیِّدُنا وَ مَولانا الإمام الکاظم صَلَواتُ اللّهِ عَلَیهِ:لَیسَ مِن دَواءٍ إلّا و هُوَ یُهَیِّجُ داءً، و لَیسَ شَی ءٌ فِی البَدَنِ أنفَعَ مِن إمساکِ الیَدِ إلّا عَمّا یُحتاجُ إلَیهِ.
الکافی، ج 8، ص 273، ح 409 عن عثمان الأحول، بحارالأنوار، ج 62، ص 68، ح 18.
مولا و آقای ما حضرت امام کاظم صلوات الله علیه فرمود:هیچ دارویی نیست که دردی را بر نینگیزد، و هیچ چیزی برای بدن، سودمندتر از آن نیست که جز از آنچه بِدان نیاز دارد، دست بشوید.
تشویق به پرهیز
قالَ رَسولُ الله صَلَواتُ اللّهِ عَلَیهِ وَ آلِه:المَعِدَهُ بَیتُ کُلِّ داءٍ، وَ الحِمیَهُ رأسُ کُلِّ دَواءٍ.
طبّ النبیّ صَلَواتُ اللّهِ عَلَیهِ وَ آلِه ، ص 2.
حضرت رسول صلوات الله علیه و آله فرمود:معده، خانه همه دردهاست و پرهیز، ریشه همه درمان ها.
قالَ رَسولُ الله صَلَواتُ اللّهِ عَلَیهِ وَ آلِه:الحِمیَهُ رَأسُ الدَّواءِ، وَ المَعِدَهُ بَیتُ الدّاءِ، و عَوِّدوا کُلَّ جِسمٍ مَا اعتادَ.
عوالی اللآلی، ج 2، ص 30، ح 72 کلاهما نحوه.
حضرت رسول صلوات الله علیه و آله فرمود:پرهیز، سرآمد درمان، و معده، خانه درد است. هر بدنی را به همان که بدان خو می گیرد، عادت دهید.
قالَ سَیِّدُنا وَ مَولانا الإمام علیّ صَلَواتُ اللّهِ عَلَیهِ:المَعِدَهُ بَیتُ الأَدواءِ، وَ الحِمیَهُ رَأسُ الدَّواءِ، و عَوِّد کُلَّ بَدَنٍ مَا اعتادَ. لا صِحَّهَ مَعَ النَّهَمِ.
الدعوات، ص 77، ح 186، مکارم الأخلاق، ج 2، ص 180، ح 2468 عن العالم صلوات الله علیه نحوه و لیس فیه« لا صحّه مع النهم»، بحار الأنوار، ج 62، ص 268، ح 2.
مولا و آقای ما حضرت امام علی صلوات الله علیه فرمود:معده، خانه دردهاست و پرهیز، سرآمد درمان. هر بدنی را به همان که بدان خو می گیرد، عادت دهید. با پُرخوری، تندرستی ای نخواهد بود.
سَیِّدُنا وَ مَولانا الإمام الصادق صَلَواتُ اللّهِ عَلَیهِ لِلطَّبیبِ الهِندِیِّ: إنَّ ما مَعی خَیرٌ مِمّا مَعَکَ... أستَعمِلُ ما قالَهُ رَسولُ اللّهِ صلوات الله علیه و آله و أعلَمُ أنَّ المَعِدَهَ بَیتُ الدّاءِ، وَ الحِمیَهَ هِیَ الدَّواءُ، و اعَوِّدُ البَدَنَ مَا اعتادَ.
الخصال، ص 512، ح 3، علل الشرائع، ص 99، ح 1، المناقب لابن شهرآشوب، ج 4، ص 260 کلّها عن الربیع صاحب المنصور، بحار الأنوار، ج 10، ص 205، ح 9.
مولا و آقای ما حضرت امام صادق صلوات الله علیه خطاب به طبیب هندی: من برتر از آنچه تو همراه داری، به همراه دارم .... آنچه را پیامبر خدا فرموده است، به کار می گیرم و می دانم که معده، خانه همه دردها و پرهیز، یگانه درمان است. نیز بدن را بر آنچه بدان خو می گیرد، عادت می دهم.
قالَ سَیِّدُنا وَ مَولانا الإمام علیّ صَلَواتُ اللّهِ عَلَیهِ:مَن لَم یَصبِر عَلی مَضَضِ الحِمیَهِ، طالَ سُقمُهُ.
غرر الحکم، ح 9210، عیون الحکم و المواعظ، ص 431، ح 7406.
مولا و آقای ما حضرت امام علی صلوات الله علیه فرمود:هر کس بر سختیِ پرهیزْ صبر نکند، ناتن درستی اش به درازا می انجامد.
قالَ سَیِّدُنا وَ مَولانا الإمام علیّ صَلَواتُ اللّهِ عَلَیهِ:صَلاحُ البَدَنِ الحِمیَهُ.
غرر الحکم، ح 5793، عیون الحکم و المواعظ، ص 303، ح 5388.
مولا و آقای ما حضرت امام علی صلوات الله علیه فرمود:پرهیز، مایه درستیِ تن است.
قالَ سَیِّدُنا وَ مَولانا الإمام علیّ صَلَواتُ اللّهِ عَلَیهِ:لا تُنالُ الصِّحَّهُ إلّا بِالحِمیَهِ.
غرر الحکم، ح 10605، عیون الحکم و المواعظ، ص 533، ح 9750.
مولا و آقای ما حضرت امام علی صلوات الله علیه فرمود:تندرستی، جز با پرهیز، به دست نمی آید.
آنچه درباره مدّت پرهیز بیمار، روایت شده است
معانی الأخبار: عَن جَعفَرِ بنِ إسماعیلَ عَن رَجُلٍ عَن أبی عَبدِ اللّهِ صَلَواتُ اللّهِ عَلَیهِ قالَ: سَأَلتُهُ: کَم یُحمَی المَریضُ؟
فَقالَ: دِبقاً.
فَلَم أدرِ کَم «دِبقاً»! فَسَأَلتُهُ.
فَقالَ: عَشَرَهُ أیّامٍ.
معانی الأخبار، ص 238، ح 1، بحار الأنوار، ج 62، ص 141، ح 1.
معانی الأخبار از جعفر بن اسماعیل، از مردی، در گفتگو با امام صادق صلوات الله علیه: از ایشان پرسیدم: بیمار، چند روز، پرهیز داده می شود؟
فرمود: «یک دِبْق».
من نمی دانستم دِبق چیست. از همین روی، در این باره از ایشان پرسیدم.
فرمود: «ده روز».
طبّ الأئمّه صَلَواتُ اللّهِ عَلَیهِم: عَن یَعقوبَ بنِ یَزیدَ عَن بَعضِ رجِالِهِ عَن أبی عَبدِ اللّهِ صَلَواتُ اللّهِ عَلَیهِ قالَ: الحِمیَهُ أحَدَ عَشَرَ دیناً، فلا حِمیَهَ.
قالَ: مَعنی قَولِهِ «دیناً» کَلِمَهٌ رومِیَّهٌ، یَعنی: أحَدَ عَشَرَ صَباحاً.
طبّ الأئمّه صَلَواتُ اللّهِ عَلَیهِم لابنی بسطام، ص 59، بحار الأنوار، ج 62، ص 142، ح 8.
طبّ الأئمّه صَلَواتُ اللّهِ عَلَیهِم به نقل از یعقوب بن یزید، از یکی از مردانش، از امام صادق صلوات الله علیه: «پرهیز، یازده" دین" است و از آن پس، پرهیزی نیست».
مؤلّف طبّ الأئمّه صَلَواتُ اللّهِ عَلَیهِم گفته است: «دین»، یک واژه رومی و به معنای «یازده روز» است.
قالَ سَیِّدُنا وَ مَولانا الإمام الصادق صَلَواتُ اللّهِ عَلَیهِ:لا تَنفَعُ الحِمیَهُ لِمَریضٍ بَعدَ سَبعَهِ أیّامٍ.
الکافی، ج 8، ص 291، ح 442، طبّ الأئمّه صَلَواتُ اللّهِ عَلَیهِم لابنی بسطام، ص 59 کلاهما عن الحلبی، بحار الأنوار، ج 62، ص 141، ح 7.
مولا و آقای ما حضرت امام صادق صلوات الله علیه فرمود:پرهیز، پس از هفت روز، برای بیمار، سودی ندارد.
دو نفر همیشه مریض اند
قال مولانا الإمام الرّضا صلوات الله علیه:
اثْنَانِ عَلِیلَانِ أَبَداً صَحِیحٌ مُحْتَمٍ وَ عَلِیلٌ مُخَلِّطٌ .
بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج59، ص: 141
الفقه المنسوب إلى الإمام الرضا علیه السلام، ص: 340
کشف الغمة فی معرفة الأئمة (ط - القدیمة)، ج2، ص: 350
مولای ما حضرت امام رضا صلوات الله علیه فرمود:
دو کس همیشه بیمارند:
انسان سالمی که پرهیز می کند و انسان بیماری که پرهیز ندارد.
